Aard van het dienstverband

Een dienstverband (aanstelling of arbeidsovereenkomst) wordt voor bepaalde of onbepaalde tijd aangegaan. Een aanstelling voor bepaalde tijd kan alleen voor een beperkte periode worden aangegaan.

Aanstelling voor onbepaalde tijd

Het is altijd mogelijk een aanstelling voor onbepaalde tijd aan te gaan. Daaraan hoeft niet eerst een tijdelijk dienstverband vooraf te zijn gegaan. Een aanstelling voor onbepaalde tijd kan echter alleen beëindigd worden op basis van een van de in hoofdstuk 8 genoemde ontslaggronden.

Tijdelijk dienstverband voor bepaalde tijd

Bij aanstellingen voor bepaalde tijd wordt in het aanstellingsbesluit of de arbeidsovereenkomst vermeld wanneer het dienstverband afloopt. Bij het aanbreken van die datum is er sprake van ontslag van rechtswege.

Tijdelijk dienstverband voor onbepaalde tijd

Soms is het niet mogelijk de duur van het dienstverband vooraf exact vast te leggen. In dat geval wordt een tijdelijk dienstverband voor onbepaalde tijd verleend. Een tijdelijk dienstverband voor onbepaalde tijd kan beëindigd worden wanneer de grond voor het aangaan daarvan is komen te vervallen. In geval van vervanging, bijvoorbeeld wegens ziekte, kan in de aanstelling of arbeidsovereenkomst aangegeven worden dat deze eindigt op het moment dat diegene die vervangen wordt weer hersteld is. Het verdient aanbeveling om in deze situatie ook een datum op te nemen in het aanstellingsbesluit waarop het dienstverband in elk geval eindigt.

• Voorbeeld 1
  Tijdens de ziekte van Tini Peters wordt zij vervangen door een invalkracht. Diens aanstellingsduur kan omschreven worden als 'voor de duur van de afwezigheid van mevrouw Peters wegens ziekte, doch uiterlijk tot .....'

• Voorbeeld 2
  Jan Peters wordt aangesteld voor het managen van een bouwproject. Het is niet geheel duidelijk hoe lang dit project gaat duren. De werkgever geeft hem een aanstelling voor onbepaalde tijd voor het managen van dit project. Op het moment dat het bouwproject is afgerond kan het tijdelijke dienstverband voor onbepaalde tijd worden beëindigd.

Reden van aanstelling of arbeidsovereenkomst

Bij een tijdelijke aanstelling voor bepaalde tijd is het niet nodig een reden van aanstelling of arbeidsovereenkomst te vermelden. Het einde van de periode is in dat geval de reden van beëindiging van de dienstverband.
Let op:
Wanneer de werkzaamheden na afloop van de afgesproken duur van het dienstverband feitelijk worden voortgezet zonder dat een nieuw dienstverband wordt verleend, is van rechtswege sprake van een nieuw dienstverband voor dezelfde duur.

Voorwaarden tijdelijk dienstverband

Bij het aangaan van een tijdelijk dienstverband zijn er aantal voorwaarden waaraan moet worden voldaan:

• Een tijdelijk dienstverband kan in principe niet langer dan 24 maanden duren; dit geldt ook voor een aanstelling op proef.
• Op de dag dat de 24 maanden worden overschreden gaat een tijdelijk dienstverband van rechtswege over in vast dienstverband.
• Wanneer vier tijdelijke dienstverbanden achter elkaar zijn gegeven met tussenpozen van niet meer dan zes maanden, is het vierde automatisch een vast dienstverband. Deze voorwaarde geldt niet als er een onderbreking van zes maanden of langer tussen twee dienstverbanden zit.
• De bovengenoemde termijn van 24 maanden geldt niet wanneer het gaat om een aanstelling voor een eenmalig project waarvoor unieke werkzaamheden moeten worden verricht, in verband waarmee van de werkgever in redelijkheid niet kan worden verwacht dat ze de daarvoor benodigde kennis permanent in huis heeft.
• De ketenbepalingen zijn niet van toepassing op aanstellingen in verband met een beroepsbegeleidende leerweg (BBL).

Voor werknemers die de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt gelden andere termijnen. De tijdelijke aanstelling kan niet langer dan 48 maanden duren. En als 6 tijdelijk aanstellingen elkaar hebben opgevolgd met een tussenpozen van niet meer dan 6 maanden dan geldt de zevende aanstelling als vaste aanstelling. Overigens geldt dan ook dat beide partijen zonder opgaaf van reden de aanstelling kunnen opzeggen met inachtneming van een maand opzegtermijn.

Van tijdelijk naar vast

De werkgever kan besluiten een dienstverband voor bepaalde tijd, na afloop van de termijn waarvoor het is aangegaan om te zetten in een dienstverband voor onbepaalde tijd. Ook kan met in achtneming van de hiervoor weergeven regels opnieuw een dienstverband voor bepaalde tijd worden verleend.

Tijdelijke uitbreiding dienstverband

Als een medewerker tijdelijk meer uren werkt, kan dat op twee manieren:

• door een afzonderlijk dienstverband voor bepaalde tijd voor het meerdere aantal uren;
• door een tijdelijke uitbreiding van het reeds bestaande dienstverband.

Beide vormen eindigen van rechtswege bij het einde van de periode waarvoor deze is gegeven. Als de medewerker de werkzaamheden blijft vervullen, wordt de tijdelijke uitbreiding geacht voor dezelfde periode te zijn verleend.

Anti-draaideurbepalingen in de CAR

Met ingang van 1 juli 2015 is het gewijzigde artikel 2:4 van de CAR in werking getreden. Naast de bekende ketenbepalingen bevat deze nu in lid 4 voor het eerst ook een zogenaamde anti-draaideurbepaling.

Het vierde lid van artikel regelt de arbeidsrechtelijke gevolgen van opeenvolgende dienstverbanden die een medewerker heeft met verschillende werkgevers (zoals uitzendbureaus, payroll bedrijven of detacheringsbureaus), waarbij deze medewerker binnen dezelfde organisatie feitelijk of in hoofdzaak dezelfde werkzaamheden blijft verrichten. Deze komen voor rekening van de (opvolgende) werkgever bij (op het moment van) overschrijding van de grenzen genoemd in het tweede of derde lid. E.e.a. heeft – behoudens voorafgaande detachering in dezelfde functie - geen betrekking op de situatie waarin een ambtenaar bij gemeente A uit dienst gaat om vervolgens bij gemeente B in dienst te treden.

Meer informatie

• Lbr. 14/069 CvA/LOGA 14/04 -  CAOo 2013-2015 (2) car-uwo teksten - 2 oktober 2014
• Lbr. 16/007 CvA/LOGA 16/03 - Wet flexibel werken en Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd - vrijdag 19 februari 2016